Όλοι θέλουμε ένα όμορφο και λαμπερό χαμόγελο, χωρίς προβλήματα στα δόντια και στα ούλα! Φυσικά δεν αναφέρομαι μόνο στο οπτικό και το αισθητικό κομμάτι, αλλά και στη γενικότερη υγεία του στόματος, μακριά από ασθένειες όπως η ουλίτιδα και η περιοδοντίτιδα.
Πολλές φορές όμως παραμελούμε τη στοματική μας υγιεινή και το αποτέλεσμα είναι να εμφανίζονται διάφορες παθήσεις μέσα στην στοματική κοιλότητα. Αυτές οι παθήσεις έχουν συνδεθεί με τη γενικότερη κατάσταση υγείας του οργανισμού και με την εμφάνιση άλλων παθήσεων.
Τι γνωρίζεις για τα Ούλα;
Τα ούλα είναι ένας βλεννογόνος, μαλακός ιστός που περιβάλλει την άνω και την κάτω γνάθο μέσα στο στόμα σου.
Διακρίνονται στα ελεύθερα, τα προσφεφυκότα και τα μεσοδόντια ούλα, αντίστοιχα.
Ελεύθερα ούλα
Τα ελεύθερα ούλα δεν είναι κολλημένα στα δόντια, αγκαλιάζοντας τη βάση τους. Το χρώμα τους είναι απαλό ρόδινο και έχουν λεία υφή.
Προσφεφυκότα ούλα
Τα προσφεφυκότα ούλα είναι στενά συνδεδεμένα με τα οστά, εμποδίζοντας την εισαγωγή της τροφής σε βαθύτερους ιστούς. Το χρώμα τους είναι ρόδινο και έχουν όψη φλοιού πορτοκαλιού (στικτή).
Μεσοδόντια ούλα
Τα μεσοδόντια ούλα γεμίζουν τους χώρους ανάμεσα στα δόντια. Στην εσωτερική πλευρά των δοντιών έχουν σχήμα πυραμίδας, ενώ στην εξωτερική έχουν κοίλο σχήμα. Η κοίλη αυτή επιφάνεια ονομάζεται μεσοδόντια ουλική καμάρα.
H απόχρωση των ούλων μπορεί να διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και να είναι πιο σκούρα, ανάλογα και με την εθνικότητά του.
Οι παραπάνω αλλαγές υποδηλώνουν την ύπαρξη φλεγμονής, που οφείλεται, κυρίως, στη συσσώρευση βακτηριακής πλάκας. Η βακτηριακή πλάκα είναι ένα σύνολο εναποθέσεων που αρχίζουν να συγκεντρώνονται πάνω στα δόντια, ακόμη και λίγα λεπτά αφού τα έχεις βουρτσίσει. Συνήθως είναι κιτρινωπή ή σκουρόχρωμη.
Διάβασε περισσότερα για την υγεία των ούλων στην επόμενη ενότητα.
Υγεία των Ούλων
Τα υπολείμματα από τις τροφές σε συνδυασμό με το σάλιο ευνοούν την ανάπτυξη πολλών μικροοργανισμών μέσα στη στοματική κοιλότητα. Αν η στοματική υγιεινή και φροντίδα είναι ανεπαρκής, τότε μπορούν να προκληθούν πολλές διαταραχές στα ούλα και στις περιοδοντικές περιοχές.
Όταν ο ιστός των ούλων δεν είναι υγιής, μπορεί να οδηγήσει σε περιοδοντική νόσο και σε χειρότερη πρόγνωση για μακροχρόνια διατήρηση των δοντιών.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των Υγιών Ούλων;
Χρώμα
Όπως σου ανέφερα προηγουμένως τα υγιή ούλα έχουν συνήθως ρόδινο χρώμα. Ωστόσο, είναι δυνατή η ποικιλία στο χρώμα και οφείλεται σε παράγοντες όπως η ροή του αίματος στα ούλα, η περίσσεια μελανίνης (μία οικογένεια φυσικών χρωστικών του δέρματος που παράγονται στον οργανισμό, που καθορίζουν το χρώμα του δέρματος, των τριχών, των μαλλιών και των ματιών. Όσο πιο υψηλά είναι τα επίπεδα μελανίνης στον οργανισμό, τόσο πιο σκούρο το χρώμα του δέρματος) ή η λήψη φαρμάκων. Το κάπνισμα, επίσης, μπορεί επίσης να προκαλέσει αποχρωματισμό στα ούλα. Άλλα χρώματα όπως το κόκκινο, το λευκό και το μπλε μπορεί να υποδηλώνουν κάποια παθολογία ή φλεγμονή (ουλίτιδα).
Περίγραμμα
Τα υγιή ούλα έχουν ένα κοίλο σχήμα γύρω από κάθε δόντι. Επιπλέον, γεμίζουν και ταιριάζουν σε κάθε κενό μεταξύ των δοντιών, σε αντίθεση με τα διογκωμένα μεσοδόντια ούλα που παρατηρούνται στην ουλίτιδα ή το κενό που παρατηρείται στην περιοδοντική νόσο.
Υφή
Τα υγιή ούλα έχουν μια σταθερή υφή που είναι ανθεκτική στην κίνηση και η υφή της επιφάνειας συχνά εμφανίζει όψη φλοιού πορτοκαλιού, λόγω της παρουσίας επιφανειακών ραβδώσεων.
Αντίδραση
Τα υγιή ούλα συνήθως δεν αντιδρούν σε φυσιολογικές δοκιμασίες όπως το βούρτσισμα ή η κλινική εξέταση. Τα μη υγιή ούλα, αντίθετα, θα εμφανίσουν αιμορραγία ή/και πυώδες εξίδρωμα.
Βασικές Ασθένειες των Ούλων
Τα υπολείμματα των τροφών και το σάλιο μπορούν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη πολλών μικροοργανισμών στην ουλική κοιλότητα, μερικοί από τους οποίους μπορεί να είναι επιβλαβείς για την υγεία. Τα ούλα καλύπτουν τα οστά που στηρίζουν τα δόντια σου, περιορίζοντας τον χώρο που μπορεί να αναπτυχθεί βακτηριακή πλάκα.
Αν δεν βουρτσίζεις τακτικά τα δόντια σου η πλάκα μετατρέπεται σε πέτρα, μια σκληρή εναπόθεση στην επιφάνεια των δοντιών. Δυστυχώς, δεν μπορείς να την απομακρύνεις με μια οδοντόβουρτσα, αλλά θα χρειαστεί να επισκεφτείς τον οδοντίατρό σου για καθαρισμό.
Με άλλα λόγια, η ανεπαρκής στοματική υγιεινή και φροντίδα μπορεί να οδηγήσει σε πολλές ασθένειες των ούλων, με κυριότερους εκπροσώπους την ουλίτιδα και την περιοδοντίτιδα, οι οποίες αποτελούν τις κύριες αιτίες βλαβών των δοντιών. Διάβασε περισσότερες λεπτομέρειες γι’ αυτές παρακάτω.
Ουλίτιδα: Μάθε περισσότερα
Η ουλίτιδα αποτελεί το πρώιμο στάδιο της περιοδοντικής νόσου. Οι αλλαγές στα ούλα σου, για παράδειγμα αν είναι κόκκινα ή πρησμένα, αν αιμορραγούν όταν βουρτσίζεις τα δόντια σου ή χρησιμοποιείς οδοντικό νήμα ή αν έχουν αρχίσει να υποχωρούν και η κακοσμία του στόματος μπορεί να είναι σημάδια ουλίτιδας.
Η βασική αιτία της ουλίτιδας είναι η συσσώρευση της βακτηριακής πλάκας στο σημείο που τα ούλα συναντούν τα δόντια. Αν τα υπολείμματα δεν αφαιρεθούν με το καθημερινό βούρτσισμα και το οδοντικό νήμα, μπορεί να οδηγήσουν σε ερεθισμό και φλεγμονή, που ονομάζεται ουλίτιδα.
Άλλοι Παράγοντες Κινδύνου για Ουλίτιδα
Πέραν από την κακή στοματική υγιεινή άλλοι παράγοντες κινδύνου που έχουν σχετιστεί με την εμφάνιση ουλίτιδας είναι οι εξής:
- ηλικία
- οστεοπόρωση
- βούρτσισμα με οδοντόβουρτσες με δύσκαμπτες τρίχες
- αναπνοή από το στόμα κατά τη διάρκεια του ύπνου
- ορθοδοντικοί μηχανισμοί (σιδεράκια)
- φάρμακα και κλινικές καταστάσεις που προκαλούν ξηροστομία (π.χ. κοιλιοκάκη, σύνδρομο Sjögren)
- κάπνισμα
- γενετικοί παράγοντες
- στρες
- προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη
- διάφορες ασθένειες, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης
Περιοδοντίτιδα: Τι ισχύει;
Αν η ουλίτιδα δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, η σφράγιση ανάμεσα στα ούλα και τα δόντια μπορεί να εξασθενήσει και να αναπτυχθούν μικρά κενά ή «θήκες». Με τον καιρό, αυτά τα κενά ανάμεσα στα δόντια και τα ούλα μπορεί να γίνουν πιο βαθιά και να εξελιχθούν σε μία από τις πιο σοβαρές μορφές της ασθένειας των ούλων, την περιοδοντίτιδα.
Πορεία αντιμετώπισης της Περιοδοντίτιδας
Η περιοδοντίτιδα έχει αργή εξέλιξη και με την κατάλληλη θεραπεία μπορεί να αναχαιτιστεί η εξέλιξή της και να παραμένει στάσιμη για αρκετά χρόνια. Δυστυχώς δεν ιάται πλήρως και η αντιμετώπισή της μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική. Ωστόσο με την πρόοδο της επιστήμης είναι διαθέσιμες και άλλες μέθοδοι, όπως η ανώδυνη θεραπεία με laser μαλακών ιστών.
Αν πάσχεις από περιοδοντίτιδα, ο οδοντίατρός ή ο περιοδοντολόγος σου θα σου προτείνει το κατάλληλο σχήμα αντιμετώπισης.
Και τώρα, ίσως, αναρωτιέσαι τι μπορείς να κάνεις για να προλάβεις την εμφάνιση των ασθενειών των ούλων. Συνέχισε να διαβάζεις και θα βρεις τις απαντήσεις που χρειάζεσαι.
Τι Διατροφή να ακολουθήσεις για Υγιή Ούλα;
Όπως θα έχεις ήδη διαβάσει ή ακούσει η ισορροπημένη διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο για τη διατήρηση της υγείας. Επιπλέον, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι καθοριστική, τόσο για την πρόληψη, όσο και την αντιμετώπιση μιας πληθώρας νοσημάτων. Τι ισχύει, όμως, για τις ασθένειες των ούλων;
Άλλαξε τις Διατροφικές σου Συνήθειες
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα ερευνητικών μελετών μια διατροφή που χαρακτηρίζεται από ισορροπία, μέτρο και ποικιλία συμβάλλει στη διατήρηση της υγείας των δοντιών και των ούλων, αντίστοιχα με τον υπόλοιπο οργανισμό. Επιπλέον, οι καλές διατροφικές συνήθειες μπορούν να αντιμετωπίσεις αποτελεσματικά αναστρέψιμα προβλήματα στοματικής υγείας.
Αντίθετα, οι κακές διατροφικές συνήθειες μπορούν να επηρεάσουν τη στοματική υγεία, οδηγώντας σταδιακά σε ασθένειες των ούλων.
Πως λειτουργούν τα Βακτήρια
Το φαγητό σου θρέφει ταυτόχρονα και τα βακτήρια που ζουν στο στόμα σου. Τα βακτήρια αναπαράγονται χρησιμοποιώντας τα σάκχαρα των τροφών και παράγουν οξέα, τα οποία φθείρουν το σμάλτο των δοντιών και προκαλούν αλλοιώσεις στο στόμα και στα ούλα.
Σε αυτή την ενότητα θα βρεις κάποιες διατροφικές συνήθειες που είναι ευεργετικές για την υγεία των δοντιών και των ούλων.
Πες ναι στα Γαλακτοκομικά Προϊόντα
Το γιαούρτι, το τυρί και το γάλα είναι πηγές ασβεστίου, το οποίο προστατεύει το σμάλτο των δοντιών, καθώς και τα οστά που στηρίζουν τα δόντια.
Να στραφείς προς την κατανάλωση Δημητριακών Ολικής Άλεσης
Τα δημητριακά ολικής άλεσης σου προσφέρουν πολύτιμα θρεπτικά συστατικά, μεταξύ αυτών και βιταμίνες του συμπλέγματος Β και σίδηρο, συμβάλλοντας στην υγεία του ουλικού ιστού.
Κατανάλωσε Φρούτα και Λαχανικά
Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι τραγανά και αποτελούν πηγή φυτικών ινών, διατηρώντας τα δόντια σου καθαρά και μειώνοντας τον κίνδυνο βακτηριακής πλάκας.
Ένταξε στη διατροφή σου τρόφιμα με Αντιφλεγμονώδη και Αντιοξειδωτική δράση
Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα ψάρια, είναι μερικά παραδείγματα. Ειδικά τα ω-3 λιπαρά που περιέχονται στα ψάρια εμφανίζουν αντιφλεγμονώδη δράση, με αποτέλεσμα η όποια φλεγμονή στα ούλα να ανταποκρίνεται θετικά σε αυτά.
Μείωσε την κατανάλωση Ζάχαρης
Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης έχει κατηγορηθεί για τη δημιουργία τερηδόνας. Τα βακτήρια που σχηματίζουν την πλάκα χρησιμοποιούν τη ζάχαρη, παράγοντας οξέα που καταστρέφουν το σμάλτο των δοντιών. Εκτός από τη ζάχαρη που προσθέτεις στον καφέ σου ή χρησιμοποιείς στο μαγείρεμα, υπάρχει και η ζάχαρη που προστίθεται στα τρόφιμα κατά την επεξεργασία τους. Την προστιθέμενη ζάχαρη τη συναντάς σε γλυκά ποτά, στα αναψυκτικά, σε γλυκά αρτοπαρασκευάσματα, καθώς και σε επεξεργασμένα και συσκευασμένα τρόφιμα.
Μην ξεχνάς τα Προβιοτικά
Τα προβιοτικά είναι ωφέλιμα βακτήρια για τον οργανισμό σου. Τα προβιοτικά οφελούν επίσης τα ούλα γιατί εκτοπίζουν τα επιβλαβή βακτήρια που είναι επιζήμια για τα ούλα και τη γενικότερη υγεία του στόματος.
Να πίνεις άφθονο Νερό
Το νερό, όπως, ξέρεις σε ενυδατώνει και συμμετέχει σε πολλές διεργασίες στον οργανισμό σου. Με άλλα λόγια, είναι απαραίτητο για τη ζωή. Ήξερες, όμως, ότι θεωρείται και φυσικό στοματικό διάλυμα; Αυτό συμβαίνει γιατί «ξεπλένει» τα υπολείμματα των τροφών, τα σάκχαρα και τα οξέα και συμβάλλει στην απομάκρυνση της βακτηριακής πλάκας.
Να προσέχεις τις Όξινες και τις Κολλώδεις Τροφές
Οι όξινες τροφές (pH<5.5), όπως το λεμόνι, το πορτοκάλι και άλλα φρούτα, έχουν την ικανότητα να καταστρέφουν το σμάλτο των δοντιών. Μετά την κατανάλωσή τους είναι σημαντικό να καταναλώσεις νερό και μία ώρα μετά να βουρτσίσεις τα δόντια σου.
Αναφορικά με τα κολλώδη τρόφιμα, όπως το ψωμί, ο κρόκος του αυγού, ο πουρές, η μπανάνα ή οι μαλακές καραμέλες, αυτά προσκολλώνται πάνω στα δόντια. Το αποτέλεσμα είναι να παραμένουν περισσότερο χρόνο πάνω στα δόντια και να δρουν επιβαρυντικά, ακόμη και μετά την κατανάλωσή τους.
Τι άλλο μπορείς να κάνεις
Όπως σου ανέφερα προηγουμένως οι διατροφικές συνήθειες φαίνεται να επηρεάζουν τη στοματική υγεία. Όταν καταναλώνεις τροφές πλούσιες σε ζάχαρη ή υδατάνθρακες, επιταχύνεται η ανάπτυξη των βακτηρίων που ζουν μέσα στο στόμα σου. Ωστόσο, η διατροφή δεν είναι από μόνη της σημαντική.
Με άλλα λόγια, η στοματική υγιεινή και φροντίδα περιλαμβάνει καθημερινές συνήθειες που δεν θα πρέπει να ξεχνάς ή να παραλείπεις. Ας δούμε ποιες πρέπει να είναι αυτές:
Βούρτσισε τα Δόντια σου και τη Γλώσσα σου μετά από κάθε γεύμα
Με αυτό τον τρόπο αποφεύγεις τη συσσώρευση βακτηριακής πλάκας. Ο συνιστώμενος χρόνος βουρτσίσματος από τους οδοντιάτρους είναι τα δύο λεπτά.
Χρησιμοποίησε Οδοντικό Νήμα και Μεσοδόντιο Βουρτσάκι, τουλάχιστον μια φορά την ημέρα
Με αυτό τον τρόπο μπορείς να απομακρύνεις τα υπολείμματα των τροφών σε δύσκολα σημεία, που παραμένουν ακόμη και μετά το βούρτσισμα των δοντιών.
Απόφυγε το Κάπνισμα
Το κάπνισμα έχει συνδεθεί με την εμφάνιση ασθενειών των ούλων. Επιπλέον, φαίνεται να επηρεάζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και κατ΄ επέκταση την ικανότητα του οργανισμού να αντιμετωπίσει την φλεγμονή. Τέλος, επηρεάζει το χρώμα των δοντιών.
Ζήτησε τη συμβουλή του οδοντιάτρου σου για το ποια οδοντόκρεμα και οδοντόβουρτσα να χρησιμοποιήσεις, καθώς και για τον τρόπο που πρέπει να βουρτσίζεις τα δόντια σου σωστά
Στο εμπόριο κυκλοφορεί πληθώρα προϊόντων, οπότε θα χρειαστείς μια βοήθεια στο τι να επιλέξεις. Συνήθως, συστήνεται μια απλή, μαλακή οδοντόβουρτσα.
Μην αμελείς την επίσκεψη στον οδοντίατρό σου για check-up και καθαρισμό
Να θυμάσαι ότι στα πρώτα στάδια οι ασθένειες των ούλων δεν προκαλούν συμπτώματα και μπορεί να μην γίνουν εύκολα αντιληπτές από σένα. Ο οδοντίατρός σου μπορεί να τις αναγνωρίσει στα πρώιμα στάδια και να σου προτείνει τον κατάλληλο τρόπο αντιμετώπισης και πρόληψης.
